Bescherm je huis tegen funderingsproblemen
Door klimaatverandering krijgen steeds meer huizen in Nederland last van funderingsproblemen. Vooral huizen op houten palen en ondiepe funderingen van vóór 1970 zijn kwetsbaar. Herstel kost vaak veel geld, dus schade voorkomen is beter. We laten zien wat de oorzaken zijn van funderingsproblemen, hoe je deze herkent en wat je kunt doen om je huis hier zoveel mogelijk tegen te beschermen.
De fundering is letterlijk de basis van je huis. Als die basis (ver)zakt, leidt dat tot problemen boven de grond. Dit zie je terug in bijvoorbeeld scheve vloeren, scheuren in muren en plafonds of grondwater dat tot aan de vloerplanken staat. Hierdoor kunnen woningen zelfs onbewoonbaar worden.
Volgens de Stichting Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) zijn er in 2025 tussen de 487.000 en 537.000 woningen met een verhoogd funderingsrisico. Dit zijn huizen op houten palen en ondiepe funderingen. Experts verwachten dat funderingsproblemen tot 2050 zo’n 20 tot 30 miljard euro aan schade aanrichten. Dat is nog een positieve schatting waarbij Nederland zoveel mogelijk maatregelen neemt om funderingsschade te voorkomen (TNO, 2025).
Gebieden met een bodem met minder draagkracht hebben meer risico op funderingsproblemen. Dit zijn laagveengebied, rivierengebied, zeekleigebied, getijdengebieden met hoog en laag water en afgesloten zeearmen, zoals het Haringvliet en het Grevelingenmeer. Vooral de bodem van steden in West- en Noord-Nederland is kwetsbaar.
Woningeigenaren met funderingsschade kunnen dit melden bij het KCAF. Met die meldingen maken zij een kaart. Hoe donkerder de kleur van de gemeente, hoe meer meldingen er zijn gedaan. Je vindt de kaart op hun pagina Nationaal loket funderingsproblematiek.
Met de Funderingsviewer van De Rijkdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) zie je welke gebieden een hoger risico hebben op funderingsproblemen. Je ziet op postcodeniveau hoeveel woningen een bouwjaar hebben van vóór 1970. Voor dat jaar werden nog houten paalfunderingen en ondiepe funderingen gebruikt. Daarnaast zie je meteen hoe kwetsbaar de bodem is.
Klimaatverandering, beleidskeuzes en bodemdaling zijn de belangrijkste oorzaken van funderingsproblemen. Door opwarming van de aarde stijgt de zeespiegel en treden rivieren vaker buiten hun oevers. Daarnaast nemen hoosbuien met grote hoeveelheden regen toe en zijn er ook langere periodes van droogte. Beleidskeuzes spelen ook een rol, omdat de overheid soms bewust de grondwaterstand in gebieden verlaagt of verhoogt. Daarnaast hebben verschillende delen van Nederland te maken met bodemdaling.
Zo’n 750.000 tot 1.000.000 huizen in Nederland staan op houten palen of op een ondiepe fundering (op staal). Deze funderingen zijn gevoelig voor bodemdaling en lage grondwaterstanden en daarmee ook voor droogte. Houten funderingspalen gaan rotten als ze droog komen te staan en er zuurstof bijkomt.
Als de woning op kleigrond staat, zorgt de droogte voor nog een ander risico. Klei krimpt in droge periodes en zwelt op in natte periodes. Dit vergroot het risico op ongelijkmatig wegzakken van de woning. Lees meer in het rapport Impact droogte op funderingen van Deltares.
Net zoals andere onderdelen van je woning heeft de fundering onderhoud nodig. Een fundering is vaak niet zichtbaar en mensen komen pas in actie als de funderingsproblemen boven de grond zichtbaar worden. Met onderstaande stappen ben je funderingsproblemen zoveel mogelijk voor.
- Ga na of jouw woning in een gebied ligt met een verhoogd risico op funderingsproblemen. Gebruik hiervoor de Funderingsviewer van RVO. Ga je een huis kopen? Let dan zelf op signalen van funderingsproblemen en laat een bouwtechnische keuring doen. Zo’n keuring sluit funderingsschade niet uit, maar maakt misschien wel signalen zichtbaar.
- Houd financieel rekening met onderhoud aan of vervanging van de fundering in de toekomst. Dit is extra belangrijk als er al signalen van funderingsproblemen zijn bij jou in de buurt.
- Plant geen bomen of planten dicht bij je woning die schade aan de fundering kunnen veroorzaken. Wortels van grote bomen richten mogelijk schade aan en vaak zuigen zij ook veel grondwater op uit de bodem. Hierdoor komen houten funderingspalen droog te staan en rotten deze weg door schimmel. Ook de exotische plant de Japanse Duizendknoop kan met zijn sterke wortels schade aan de fundering veroorzaken.
- Schakel een professionele partij in als je de staat van de fundering wilt onderzoeken. KCAF heeft een lijst met erkende bedrijven die funderingsonderzoek doen.
- Wordt er funderingsschade vastgesteld? Bekijk dan of er preventieve maatregelen mogelijk zijn om te voorkomen dat de fundering verder achteruitgaat. Bijvoorbeeld door controleren van het grondwaterpeil en bodemdaling of -stijging. Je vindt meer voorbeelden van preventieve maatregelen op de pagina Voorkomen van (verdere) funderingsproblemen van RVO.
Funderingsproblemen tasten de stabiliteit en draagkracht aan en zorgen ervoor dat de woning ongelijkmatig wegzakt. Je kunt dit herkennen aan de volgende signalen:
Heb je scheuren in de gevel, binnenmuren, vloeren of plafonds? Deze kunnen ook het gevolg zijn van andere oorzaken dan funderingsproblemen. Gebruik de Scheurenwijzer van Vereniging Eigen Huis om in te schatten wat de oorzaak is. Let ook op schade aan water- en gasleidingen en ga na of een verzakking de boosdoener is.
Woningen verzakken meestal niet gelijkmatig en door die krachten op de woning kunnen deur- en raamkozijnen vervormen. Doordat de vorm van de deur of het raam zelf wel gelijk blijft, gaan deze klemmen.
Scheve vloeren en muren zijn ook een signaal dat de woning (scheef) wegzakt.
Staat het water in de kruipruimte bijna tot aan de vloerplanken? Een mogelijke oorzaak is een hoge grondwaterstand (bijvoorbeeld door veel regen). Een andere verklaring kan zijn dat het water niet hoger staat, maar de woning is verzakt. Ook water in de kelder kan een aanwijzing zijn voor funderingsproblemen.
Huizen met een stalen fundering zakken mee met de bodem wanneer de bovenste grondlagen inklinken. Bij inklinken neemt het volume van de grond af door droogte of wegtrekken van water. Hierdoor kunnen hoogteverschillen ontstaan tussen woningen op staal.
Verzakt je woning, heb je last van paalrot of hebben de buitenmuren scheuren? Dan is het belangrijk om de fundering zo snel mogelijk aan te pakken en te herstellen. Funderingsherstel kost ongeveer € 1.000 per vierkante meter oppervlakte. Deze kosten lopen dus snel hoog op. Als je geen geld kunt lenen voor funderingsherstel via de reguliere hypotheekmarkt, dan biedt het Fonds Duurzaam Funderingsherstel misschien uitkomst. Dit fonds helpt particuliere Nederlandse woningeigenaren met leningen om hun funderingen te herstellen.
De fundering is bij de woonhuisverzekeringen van a.s.r. meeverzekerd voor plotselinge en onvoorziene schade door brand, leidingwater en overstroming. Wat in ieder geval niet verzekerd is, is de langzaam inwerkende klimaatschade door bijvoorbeeld wisselende waterstanden of droogte. Die oorzaak is op dit moment helaas niet verzekerbaar. Dat geldt ook voor verzakking en scheurvorming in en van de woning. Lees altijd de polisvoorwaarden, zodat je precies weet wat wel en niet onder de dekking valt.