Home blijf geldzorgen de baas

Hoe blijf je geldzorgen de baas? 8 tips van financieel psycholoog Anne Abbenes

26 oktober 2022

Steeds meer mensen hebben geldproblemen en maken zich daar zorgen over. En als we ze niet nu al hebben, zijn we bang ze in de toekomst te krijgen. Financiële zorgen kunnen leiden tot gezondheidsklachten. Dat moeten we voorkomen, waarschuwt financieel psycholoog Anne Abbenes. In dit blog deelt ze 8 tips om ervoor te zorgen dat je geldzorgen onder controle blijven.

Hoe financieel fit ben jij?

Krijg binnen 10 minuten inzicht in je financiële situatie, nu én later. En zet je eerste stap vooruit.

Doe de check
Schaamte over geldzorgen

Met de huidige economische ontwikkelingen hebben steeds meer mensen te maken met financiële problemen. Ook de midden- en hogere inkomensklasse hebben er steeds vaker mee te maken. Dat ziet ook financieel psycholoog Anne Abbenes. “Wat het extra lastig maakt, is dat vooral gezegd wordt dat mensen niet goed budgetteren. Door de verantwoordelijkheid alleen bij de mensen zelf te leggen, wordt de schaamte over geldproblemen alleen maar groter.” 

Lees ook: Financiële zorgen bij middeninkomens nemen toe

Van financiële spanning naar financiële stress

Financiële stress kan op termijn flinke impact op onze gezondheid hebben, vertelt Anne. “Er is een relatie tussen financiële stress en lichamelijke klachten. Zo kan financiële stress leiden tot ontstekingen in het lichaam en een toename van mentale klachten. Chronische stress die niet behandeld wordt, kan angst, slapeloosheid, spierpijn, een hoge bloeddruk en een verzwakt immuunsysteem tot gevolg hebben. Ook kan financiële stress bij gezinnen leiden tot problematisch gedrag bij kinderen, fysieke pijn en echtscheidingen veroorzaken. Wat vooral zorgwekkend is, is dat de gevolgen van financiële stress ook aanhouden als de geldproblemen opgelost zijn.” Daarom is het zo belangrijk ervoor te zorgen dat we onze geldzorgen niet de overhand laten nemen. Hoe doe je dat? Anne geeft 8 tips.

1. Handel nooit vanuit paniek

“Zorgen over geld kunnen ons soms bij de keel grijpen. Maar wat je ook doet, handel niet meteen. Dan zit je brein namelijk in de paniekmodus. Zeg dus niet direct je sportschoolabonnement op, maar laat er altijd een dag of twee overheen gaan. Het is belangrijk dat je je emoties herkent, laat doordringen wat je voelt en begrijpt dat je emoties normaal zijn. In die tijd kan je brein van paniek naar rust gaan. Vanuit die ‘rusttoestand’ kun je weer helder beslissingen nemen.”

2. Doe de worst-case-scenario-oefening

“Lukt het niet die rustige toestand te bereiken? Confronteer jezelf dan met je angsten Bedenk voor jezelf wat het slechtst mogelijke scenario van je geldzorgen is. ‘Je bent dus bang straks je rekeningen niet meer te kunnen betalen, wat gebeurt er dan? Dan kun je je niet meer op je werk concentreren. Wat is het ergste wat er dan kan gebeuren? Je kunt overspannen raken en thuis komen te zitten. En dan? Dan zou je in een heel slecht scenario ontslagen kunnen worden. En dan? Dan raak je misschien wel je huis kwijt. Wat is dan het ergste? Dan moet je bij je ouders gaan wonen.’ Door jezelf steeds de ‘en dan?’-vraag te stellen kom je erachter dat het antwoord nooit is dat je doodgaat. In de westerse wereld zal je niet zo snel aan geldzorgen overlijden. Zodra je brein doorheeft dat er geen levensbedreigende situatie is, kan het weer helder nadenken.”

3. Schrijf alles op

“Als we iets opschrijven, geven we ons brein de gelegenheid het te verwerken. Om terug te komen op dat sportschoolabonnement dat je denkt op te moeten zeggen: schrijf op wat het je elke maand kost, maar ook waarom je zo graag naar de sportschool gaat. Doe dat ook voor andere kostenposten en zorgen die je daarover hebt. Door dingen op te schrijven, helpen we ons brein weer rustig te worden.”

4. Zet je inkomsten en uitgaven op papier

“Schrijf eerst je uitgaven op. Dat zijn de vaste lasten en zaken die voor jou belangrijk zijn. Heb je zo’n hectische baan dat je wekelijkse yogasessies voor jou een must zijn, dan zijn dat voor jou vaste lasten. Net zoals een goed internetabonnement voor een zzp’er ook een vaste last kan zijn. Denk na over de dingen die voor jou het belangrijkst zijn. Waar ben je gepassioneerd over? Wees specifiek over je doelen. Stel je dan voor dat je die doelen bereikt hebt. Als je dit helder voor ogen hebt, zet dan de uitgaven die daarbij horen op een rij. Kijk vervolgens goed naar je inkomsten. Is het niet genoeg? Schrap dan dingen die je misschien toch niet per se nodig hebt.”

5. Spreek over een ‘uitgavenplan’, niet over een ‘budget’

“Het klinkt als een kleine aanpassing, maar voor ons brein maakt het een enorm groot verschil. Als je geldzorgen hebt, zeggen mensen vaak dat je met van alles moeten stoppen. Consuminderen is goed, bewust geld uitgeven is dat ook, maar een consu-’crashdieet’ niet. Die hond die elke maand best veel geld kost, kan de redder van het gezin zijn. En je sportabonnement kan precies zijn wat jij nodig hebt om op de been te blijven. Het woord ‘budget’ hoort bij dat niet-effectieve ‘crashdieet’ waar je weg van wil blijven. ‘Je uitgavenplan bijstellen’ klinkt veel positiever. Dat doet veel met het brein en met ons stressniveau.”

6. Doe de dankbaarheidsoefening

“Nog zo’n goede oefening: de dankbaarheidsoefening. Wie zich zorgen maakt, wil nog weleens uit het oog verliezen wat er wél goed gaat. Schrijf op – uiteraard – waar je zoal dankbaar voor bent in je leven. Liefst hang je het dankbaar lijstje daarna op de ijskast.”

7. Houd geldzorgen weg van kinderen

“Veel kinderen groeien vandaag de dag op met het idee dat alles kan en mag, ook financieel. Geld komt uit de magische geldmuur, en ze weten amper wat boodschappen kosten. Je kinderen financiële kennis meegeven en duidelijk maken dat dingen geld kosten is belangrijk, maar zorg ervoor dat ze je financiële zorgen niet voelen. Dus neem vooral de bon van de boodschappen mee en laat kinderen zien wat producten kosten. In plaats van zeggen dat jullie dingen niet kunnen betalen, kun je samen een uitgavenplan maken. Geef aan hoeveel jullie hebben voor fruit, drinken en voor lekkers, en laat de kinderen samen kijken naar wat ze daarvoor kunnen kopen.”  
 
Lees ook: ‘Vanaf 5-jarige leeftijd leert mijn tweeling over de waarde van geld’

8. Praat erover!

Geld is een taboe en geldproblemen al helemaal. Toch ben je vaak, zeker nu, niet de enige die zich zorgen maakt. Vaak hoor je dat mensen niet tegen vrienden durven te zeggen dat ze dat etentje in dat dure restaurant liever afzeggen omdat ze even krap bij kas zitten. Als ze het dan eenmaal zeggen, blijken die vrienden met precies hetzelfde te zitten! Interessant weetje: we vinden het vaak het lastigst om het onze partner te vertellen, gevolgd door hulpverlenende instanties en onze werkgever. Mijn advies: doe waar jij je het fijnst bij voelt. Of je nou liever eerst met je partner, een goede vriend of een hulpverlener praat maakt niet uit, als je er maar met iemand over praat.” Zo weet je dat je niet alleen bent en je je niet voor je geldzorgen hoeft te schamen.” 

Lees ook: 9 goede vragen over geld

Financieel psycholoog Anne Abbenes onderzoekt de invloed van het brein, emoties en persoonlijke overtuigingen op financieel gedrag, cliëntcommunicatie en professioneel functioneren. Hierin adviseert en traint zij professionals, organisaties en overheden. Ook is zij lector Behavioral Finance & Financial Psychology aan onder andere de UCLL, University Colleges Leuven-Limburg, Associatie KU Leuven. Daarnaast is Anne bestuurder bij het Financial Psychology Institute Europe® en het International ADR Dispute Resolution Board, Master in Financial Planning en internationaal (rechtbank)mediator en onderhandelaar. Tevens is ze auteur, columnist en wordt ze als expert veelvuldig geïnterviewd in de media.

Inge Abraham

Meer verhalen over Ik denk vooruit

{ "dialog": { "homeItemId" : "42fdf1c1-a8f6-43d1-9dec-ce9c9b829900", "urlChat" : "/api/dialog/Chat/", "urlCM": "/api/dialog/Conversation/", "urlCMReporting": "", "tokenApiEndPoint": "/api/token/get", "feedbackDelay": 2000, "feedbackDelayExtended": 60000, "greeting": [ "\u003cspan style=\"background-color: #ffffff; color: #2a292e;\"\u003eGoedemiddag, welkom bij a.s.r.\u003c/span\u003e", "\u003cspan style=\"background-color: #ffffff; color: #2a292e;\"\u003eStel ons hieronder je vraag. We helpen je graag verder\u003c/span\u003e" ], "regEx": "^[A-Za-z0-9'`‘’\\xC0-\\xD6\\xD8-\\xF6\\xF8-\\xFF!@#$^&()_+/|€,\\.\\-\\s]{0,200}$", "readMore": "Lees meer", "initInputPlaceholder": "Typ je vraag in een paar woorden", "inputPlaceholder": "Typ een reactie of andere vraag", "buttonText": "versturen", "agentDisconnected": "Onze medewerker heeft de chat afgesloten.", "startChat": "Je chat nu met een a.s.r. medewerker", "subjectPrefix": "conversatiestarter", "chatGroupIsOpen": {"BA_C_PIBB":true,"KS_HD_C_MIJNASR":true,"PEN_C_IDV2":true,"SCH_Pcl_C_AVP_ASRNL":true,"SCH_Pcl_C_REIS_ASRNL":true,"SCH_Pac_C_ASRNL":true,"SCH_Pdb_C_ASRNL":true,"SCH_Pcl_C_VERKEER_ASRNL":true,"SCH_Pcl_C_BRAND_ASRNL":true,"ARD_C_DB":true,"ARD_C_KLANTADVIES":true,"ZO_C_DAV_SERVICE":true}, "occupiedMessage": "Oeps, al onze medewerkers zijn in gesprek. Een moment geduld alsjeblieft", "promptTitle": "Chat sluiten?", "promptText": "Weet je zeker dat je de chat wilt afsluiten?", "Yes": "Ja", "No": "Nee", "chatAvailable": "Chat met ons", "chatOccupied": "De chat is tijdelijk bezet", "chatOff": "De chat is nu gesloten", "subjects": [ { "iconSrc" : "/-/media/images/asr/asrnl/homepage/toptaak-iconen/verzekering-afsluiten.svg", "title": "Product afsluiten", "chatMessage": "Product afsluiten", "variantA": true, "variantB": true } , { "iconSrc" : "/-/media/images/asr/asrnl/homepage/toptaak-iconen/schade-melden.svg", "title": "Schade melden", "chatMessage": "Schade melden", "variantA": true, "variantB": true } , { "iconSrc" : "/-/media/images/asr/asrnl/homepage/toptaak-iconen/gegevens-wijzigen.svg", "title": "Gegevens wijzigen", "chatMessage": "Gegevens wijzigen", "variantA": true, "variantB": true } , { "iconSrc" : "/-/media/images/asr/asrnl/homepage/toptaak-iconen/fondsen-en-koersen-informatie.svg", "title": "Fondsen en koersen", "chatMessage": "Fondsen en koersen", "variantA": true, "variantB": true } , { "iconSrc" : "/-/media/images/asr/asrnl/homepage/toptaak-iconen/contact.svg", "title": "Contact opnemen", "chatMessage": "Contact opnemen", "variantA": true, "variantB": true } ] } } { "dialogErrorModals": { "firstModal": { "message": "Er is helaas een storing. Onze chatbot loopt vast. Klik op vernieuwen om het nog een keer te proberen. Je gesprek blijft bewaard.", "primaryBtn": { "text": "Vernieuwen" } }, "secondModal": { "message": "Helaas, de storing is er niet mee verholpen. Probeer het later op de dag nog een keer of vul het contactformulier in.", "primaryBtn": { "text": "Naar contactformulier", "href": "/contact" }, "secondaryBtn": { "text": "Melding sluiten" } } } }