Duurzamere zorg betekent voor ons zorg die goed is voor het milieu én eerlijk is voor iedereen. Het gaat om het minimaliseren van negatieve milieueffecten en zorgen voor toegang tot goede zorg. Nu, later en altijd.
De impact van de zorgsector op het milieu is groter dan vaak wordt gedacht. Zo is de sector verantwoordelijk voor 7% van de CO₂-uitstoot, 13% van het grondstofverbruik en 4% van het afval in Nederland. Dat heeft ernstige gevolgen voor onze leefomgeving en gezondheid.
Als zorgverzekeraar vinden we het van groot belang om – naast onze eigen verduurzaming – een bijdrage te leveren aan de verduurzaming van het gehele zorglandschap. Hiermee verlagen we de negatieve gevolgen van de zorgketen op het milieu en klimaat en vergroten we de positieve impact op gezondheid.
De komende jaren richten we ons samen met andere zorgverzekeraars op acties uit de door de zorgbranches ondertekende Green Deal, de ZN-visie verduurzaming zorgsector en het Green Deal Uitvoeringsprogramma. Om onze betrokkenheid te onderstrepen heeft a.s.r. de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 ondertekend. We ondersteunen zorgaanbieders waar nodig graag met het behalen van de duurzame doelen.
- Meer inzet op de gezondheid van patiënten, cliënten en medewerkers op het gebied van voeding, omgeving en leefstijl.
- Het vergroten van bewustwording en kennis over de impact van de zorg op het klimaat en milieu en andersom.
- 55% minder directe CO2-uitstoot in 2030 en klimaatneutraal in 2050 door het verduurzamen van onder andere gebouwen, energie en vervoer.
- 50% minder primair grondstoffengebruik in 2030 ten opzichte van 2016 en maximaal circulaire zorg in 2050. Omdat grondstoffen schaars zijn is hergebruik en minder gebruik van grondstoffen en materialen in de zorg nodig.
- Het verminderen van de milieubelasting van medicijn(gebruik). Het gebruik van medicijnen zorgt voor medicijnresten in het grond- en oppervlaktewater en ook de productie van medicijnen heeft een impact op het milieu.
-
Voor de inkoop 2024 introduceren we contracten met verschillende modules voor de farmaceutische zorg overeenkomsten met apotheken. Eén van de modules is duurzaamheid, waarbij apotheken een opslag kunnen krijgen als zij bijvoorbeeld afspraken maken om medicijnen af te bouwen, duurzaam medicijnen bezorgen en aansluiten bij de deelmarktplaats PharmaSwap waar apothekers vraag en aanbod van medicijnen die de houdbaarheidsdatum naderen kunnen delen.
-
Waar mogelijk willen we het hergebruik van producten stimuleren. Daarom zet a.s.r. zich samen met Stichting CareCycle in om de verspilling van ongebruikte absorberende incontinentiematerialen tegen te gaan. Daarnaast zijn we een initiatief gestart om recycling én hergebruik van hoortoestellen en batterijen te stimuleren.
-
We maken gebruik van technologie en innovatieve oplossingen om de gezondheidszorg te verbeteren, zorgprocessen efficiënter te maken en bovenal de zorg toegankelijk te houden. Zo zitten we in de startfase van een nieuwe vorm van huisartsenzorg: Gezond.nl. De huisartsen van Gezond.nl handelen het grootste deel van de zorgvragen digitaal af. Hierdoor dragen we bij aan een oplossing voor de druk op de huisartsenpraktijk én voor patiënten die geen huisarts kunnen vinden. Ons doel is om in 2025 in elke regio een huisartsenpraktijk beschikbaar hebben met deze nieuwe vorm van huisartsenzorg. Daarnaast hebben we in samenwerking met Physitrack de app Thuisfysio van a.s.r. ontwikkeld. Met een zelfcheck, oefenprogramma of videoconsult kunnen gebruikers op laagdrempelige wijze zelf lichte klachten verhelpen.
-
We richten ons op het stimuleren van een gezondere levensstijl. Dit vermindert de belasting op de gezondheidszorg en zorgt voor lagere zorgkosten op de lange termijn. Ons vitaliteitsprogramma a.s.r. Vitality beloont deelnemers zodra ze meer en vaker bewegen.
-
Om de verduurzaming van de zorgsector te versnellen, verwachten we van zorgaanbieders dat zij zich committeren aan de doelen van de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 voor de periode tot en met 2026. a.s.r. verwacht dat zorgaanbieders duurzaamheid in hun strategie verankeren om er gezamenlijk in op te kunnen treden. Wil je een duurzaam initiatief delen? Dat kan via het duurzaamheidsloket van a.s.r.
Door onze krachten te bundelen kunnen we innovatieve oplossingen ontwikkelen die niet alleen de impact op het milieu verminderen, maar ook de gezondheid van onze patiënten en de maatschappij als geheel bevorderen. Een greep uit onze samenwerkingen:
-
Om verspilling in de zorg tegen te gaan, start a.s.r. samen met het Slingeland Ziekenhuis en het Radboudumc een pilot met wasbaar incontinentieondergoed van UnderWunder. In deze pilot onderzoeken we of dit een handig en duurzamer alternatief is voor wegwerpmateriaal. Daarbij kijken we niet alleen naar kosten en milieu, maar ook naar hoe het is om het ondergoed te dragen.
De pilot duurt zes weken en richt zich op vrouwen die soms of regelmatig urine verliezen. Zij testen het ondergoed en vullen vragenlijsten in. We vragen bijvoorbeeld hoe prettig het zit, of het makkelijk is in gebruik, en of ze zich er zelfverzekerd in voelen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door het Slingeland Ziekenhuis en het Radboudumc. UnderWunder levert het ondergoed en denkt mee over het gebruik. a.s.r. helpt bij de organisatie en onderzoekt of dit een goed, duurzamer en doelmatig alternatief is. Daarmee bedoelen we: een oplossing die werkt, betaalbaar is én bijdraagt aan lagere zorgkosten.In onze blog lees je waar de pilot over gaat en wat we hopen te leren.
-
a.s.r. werkt samen met de poliklinische apotheek van het Erasmus MC en VGZ aan een pilot waarbij patiënten met taaislijmziekte hun medicijnen ontvangen in een 'Meds Safe' medicijnkluis. Deze kluis bewaart overgebleven medicijnen veilig voor hergebruik.
Normaal krijgen de patiënten elke 28 dagen een nieuw doosje medicijnen. Tijdens de pilot worden de medicijnen per stuk in de kluis bewaard. Wanneer de patiënt op een knop drukt, komt het juiste medicijn eruit. Na 28 dagen wordt de kluis omgeruild voor een nieuwe.
Volgens Jitske de Jongen, hoofdapotheker van het Erasmus MC, heeft de kluis vele voordelen. Medicijnen worden niet verspild en kunnen opnieuw worden uitgegeven. De kluis registreert ook wanneer medicijnen worden ingenomen, wat inzicht geeft in het medicijngebruik van de patiënt.
Door strenge Europese wetgeving is het opnieuw uitgeven van ongebruikte medicijnen lastig. Deze pilot, waarbij medicijnen aan dezelfde patiënt worden teruggegeven, is wettelijk toegestaan. Thomas Oremus, directeur bij a.s.r. Zorg: ‘Door de stijgende zorgkosten moeten we blijven kijken naar slimme uitvindingen om de zorg toegankelijk te houden. Deze proef is een kleine stap, maar in de toekomst willen we de kluis het liefst ook in gaan zetten voor andere geneesmiddelen. Zo willen we samen met zorgprofessionals én patiënten duurzamer omgaan met medicijnen.’
-
PharmaSwap is een unieke deelmarktplaats waarop apothekers vraag én aanbod van medicijnen kunnen delen. PharmaSwap is ontwikkeld door Nederlandse apothekers.
Door optimalisatie van het gebruik van medicijnen die al op de markt zijn, kunnen we bijdragen aan enorme kostenbesparingen in de gezondheidszorg. Tegelijkertijd werken we aan een duurzamer systeem, omdat we voorkomen dat potentieel gevaarlijke geneesmiddelen onnodig in afvalstromen terechtkomen.
-
Jaarlijks wordt er in Nederland zo’n 2,3 miljard euro verspild door het weggooien en vernietigen van overtollige en ongebruikte zorgartikelen als absorberende incontinentiematerialen. Zowel bij het maken als de vernietiging van deze materialen is er sprake van een enorme CO2 uitstoot.
Stichting CareCycle, a.s.r. en een vijftal apotheek zorggroepen hebben de handen ineen geslagen om de strijd aan te gaan tegen de verspilling van deze ongebruikte incontinentiematerialen. Deze samenwerking is uniek in Nederland. Deze innovatieve pilot is in november 2022 gestart. Meer hierover lees je in onze blog over een tweede leven voor ongebruikte zorgartikelen.
-
Bij a.s.r. stimuleren we duurzame zorgoplossingen, zoals de medicijnbezorging van Velomedi. Zij zetten fietskoeriers in om medicijnen CO2-neutraal te bezorgen. Inmiddels werken zij samen met 180 apotheken en verduurzamen zo bijna 10% van de medicijndistributie in Nederland.
Met slimme software en een vast team van bezorgers biedt Velomedi een sneller en persoonlijker alternatief voor bestelauto’s. In de toekomst wil Velomedi ook andere onderdelen van de zorg duurzaam gaan vervoeren, zoals bloed en vaccins.
Meer weten over Velomedi? Lees het interview met oprichter Luuk van den Einden.
Zorgverzekeraars en zorgkantoren geloven in een zorgsector die niet alleen goede zorg levert, maar ook zorgdraagt voor een gezonde leefomgeving nu en in de toekomst. Om zorgorganisaties te stimuleren (nog meer) te verduurzamen, geven zorgverzekeraars en zorgkantoren vanaf 2027 duurzaamheidscertificering een duidelijkere plek in het zorginkoopbeleid. Dit doen ze door zorgaanbieders te vragen met de Milieuthermometer Zorg duurzaamheid aantoonbaar te maken.
Wat verandert er?
Vanaf 2028 willen zorgverzekeraars en zorgkantoren idealiter alleen zorg inkopen bij zorgaanbieders die duurzaamheid hebben verankerd in hun bedrijfsvoering en aantoonbaar voldoen aan milieuwet- en regelgeving. En vanaf 2030 idealiter alleen nog zorg inkopen die voldoet aan de Green Deal samenwerken aan Duurzame Zorg (GDDZ) doelen.
De Milieuthermometer Zorg heeft daarbij de voorkeur. Deze sluit direct aan op de voor de zorg relevante milieuwetgeving en de doelen van de GDDZ. Alternatieve gelijkwaardige duurzaamheidscertificeringen kunnen ook worden gebruikt om duurzaamheid zichtbaar en aantoonbaar te maken, mits ze aansluiten op de kaders vanuit milieuwet- en regelgeving en de GDDZ.
Zorgverzekeraars en zorgkantoren willen samen met zorgorganisaties werken aan een toekomst waarin de doelen van de GDDZ gerealiseerd worden. En waarin iedere zorgaanbieder duurzaamheid geborgd heeft binnen de organisatie.
Voor wie geldt dit?
Dit geldt voor intramurale zorgaanbieders met meer dan 250 fte (zoals medisch specialistische zorg, geestelijke gezondheidszorg met verblijf, verpleging & verzorging en gehandicaptenzorg) in lijn met de doelgroep voor de bestaande aanpak rond CO2 routekaarten vastgoed. Deze aanbieders krijgen een tegemoetkoming in de auditkosten om een duurzaamheidscertificering te behalen of het certificeringsniveau te verhogen.
Wat levert dit op?
- Een toekomstbestendige, klimaatbewuste en veerkrachtige zorgsector -
voor de generaties van vandaag én morgen. - Aantoonbare impact en voortgang op het verduurzamen van de zorg.
- Duidelijke kaders en handelingsperspectief voor verduurzaming.
- Minder complexiteit in het gesprek met zorginkopers.
- Een gelijk speelveld tussen zorgaanbieders.
- Waardevolle data voor onderlinge vergelijking én toekomstige
verslaglegging (o.a. CSRD).
Verduurzaming van de zorg is een uitdaging van de lange termijn, daarom adviseren zorgverzekeraars en zorgkantoren om intern kennis en capaciteit op te bouwen. Voor meer informatie over de Milieuthermometer Zorg en de verschillende niveaus zie: Milieu Platform Zorg. Specifieke uitwerking volgt in het inkoopbeleid 2027 (Zvw 1 april 2026 en Wlz 1 juni 2026).
We kunnen ons goed voorstellen dat dit nieuwsbericht nog vragen oproept. Je kunt deze vragen indienen bij Zorgverzekeraars Nederland. Zij zijn niet in staat om alle vragen nu al te beantwoorden. Maar ze ontvangen uw vragen graag. Deze kunnen hen helpen om de belangrijkste aandachtspunten en issues beter te adresseren in het zorginkoopbeleid en in de toelichting ervan.