Welke truc gebruik jij om wakker te blijven achter het stuur?
Wie kent het niet: je had een drukke dag en op weg naar huis word je achter het stuur overmand door slaperigheid. Of ‘s morgens vroeg had je te kampen met slaperigheid omdat je nachtdienst voorbij was, en bij het krieken van de dag naar huis reed.
Allemaal situaties waarbij je vaak vecht tegen de slaap. Je wilt meestal zo snel mogelijk naar huis om lekker in je warme bedje kruipen. Misschien rijd je wat harder dan normaal en maak je gebruik van de een of andere truc om wakker te blijven. Maar helpen deze trucs, of zijn het fabeltjes?
Hierover hoor je de meest bizarre dingen waarvan mensen denken dat ze helpen: de radio keihard aanzetten, het raampje open doen, koude airco in je gezicht blazen, telefoneren. Of wat denk je van kauwgom kauwen of je jezelf in je gezicht slaan. Stompen of knijpen. Zingen of gillen. Je kan het zo gek niet bedenken, maar het helpt helaas allemaal niets!
Slaperigheid achter het stuur is simpel gezegd een kort verlies aan concentratie, ook wel microslaap genoemd. Hoe dit werkt kan je uitgebreid lezen in deze blog. In één zin uitgelegd verliezen de hersenen tijdens een microslaap een ogenblik lang niet alleen het gezichtsvermogen, maar alle vormen van waarneming. Dit gebeurt met open ogen en zonder dat je het dus weet, kan je in enkele seconden van rijrichting veranderen met alle gevolgen van dien.
Het is alsof je hersenen kort bevroren worden, je doet helemaal niets. Echt niets. Je remt niet, je geeft geen ruk aan het stuur en je vermindert ook niet je snelheid. Gek genoeg doe je dit wel als je bijvoorbeeld iets gedronken hebt, dan reageer je wel. Weliswaar trager dan als je niet gedronken hebt, maar je doet tenminste iets. Hiermee wordt niet gepropageerd dat je beter kunt drinken als je achter het stuur kruipt, want beide situaties zijn onwenselijk in het verkeer. Zeker als je gedronken hebt en dan ook nog eens slaperig bent. Dan heb je een absolute kamikazecocktail gebrouwen.
Maar slaperigheid achter het stuur is in de meeste gevallen nog een graadje erger dan alcohol of drugs. Sterker nog: er worden meer auto-ongelukken veroorzaakt door vermoeidheid achter het stuur dan door alcohol en drugs bij elkaar opgeteld. Vermoeid rijden is dus gevaarlijker dan rijden onder invloed.
Naast een microslaap zijn er ook mensen die effectief in slaap vallen achter het stuur of die door vermoeidheid niet geconcentreerd genoeg autorijden en daardoor botsingen veroorzaken.
Ja, botsingen. Botsingen zijn geen ongelukken. Want volgens de Dikke van Dale is een kenmerk van een ongeluk een onverwachte gebeurtenis. Bij slaaptekort is er geen sprake van een onverwachte gebeurtenis. Want je weet het zelf meestal donders goed als je vermoeid achter het stuur zit. Botsingen zijn dus niet toevallig en zijn daardoor ook geen onverwachte gebeurtenissen.
Vreemd genoeg besteden de meeste overheden van ontwikkelde landen minder dan 1 procent van het budget voor het bestrijden van rijden onder invloed aan het bestrijden van vermoeidheid achter het stuur. Hoog tijd dus dat hierin verandering komt. De auteur van deze gastblog heeft hiervoor al een nieuwe campagne bedacht: ‘Pak je slaap, wordt geen Jaap Gaap!’ In samenwerking met Veilig Verkeer Nederland en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat kan zo’n campagne een belangrijke bijdrage leveren aan een betere verkeersveiligheid. Misschien lezen ze deze blog om op deze uitnodiging in te gaan.
Als je slaperig wordt achter het stuur, zet dan meteen je auto stil. Vermoeid autorijden kan dodelijk zijn en de verantwoordelijkheid voor iemands dood is een verschrikkelijke last om te moeten dragen. Of voor je nabestaanden als je er niet meer bent. En als klap op de vuurpijl heeft recent onderzoek aangetoond dat maar liefst één op drie automobilisten slaperig achter het stuur zit. En hierdoor veel bestuurders een verkeerde inschatting maken van hun eigen alertheid met alle gevolgen van dien. In deze blog kan je overigens lezen wat er vanaf 2022 gaat veranderen en waarom je niet moet sollen met slaperigheid achter het stuur.
Parkeer bij de minste vermoeidheid dus direct je auto op een veilige plek. Doe de deuren op slot een neem de tijd voor een dutje van twintig minuten tot een half uur. Dit helpt overigens enkel voor een beperkte periode: het effect van het dutje neemt op een gegeven moment namelijk weer af.
En laat je dus niet misleiden door de fabeltjes die worden aangedragen om slaperigheid achter het stuur tegen te gaan. Als je graag zingt onder de douche dan is dat prima, maar achter het stuur als je slaperig bent, helpt het helemaal niks, nada, noppes. En als je denkt dat je de slaap eenvoudigweg kunt verdrijven met wilskracht, dan geloof je ook in Doornroosje of Sneeuwwitje. Slaap lekker.
Floris Wouterson is slaapexpert en is gespecialiseerd in het helpen van ondernemers, atleten en high performers om met slaap hun prestaties, humeur en levenskwaliteit sterk te verbeteren. Hij is een veelgevraagd spreker en adviseur van bedrijven en de auteur van de bestseller SuperSlapen, wat een 5 sterren review kreeg van het NRC Handelsblad en als beste boek werd gekozen van de boeken over slaap die in een jaar tijd zijn verschenen. Meer info vind je op zijn website.
