Corona vraagt uiterste van pensioenstelsel
Aangewakkerd door de sterk gedaalde aandelenkoersen tijdens de coronacrisis, heerst er onzekerheid over de pensioenen in Nederland. Die onzekerheid kan met goede communicatie naar werkgevers en werknemers sterk worden verminderd. “Een tijdelijke dip in de aandelenkoersen is niet bepalend voor het uiteindelijke resultaat, het gaat om de lange termijn”, zeggen Folkert Pama, directeur pensioenen bij a.s.r., en Wilse Graveland, hoofd fiduciair management bij wealth manager Van Lanschot Kempen.
Pama: ”De coronacrisis zorgt nu voor een lager pensioenvermogen, maar in 2019 zijn de aandelenkoersen juist sterk gestegen en hebben de fondsen veel meer extra rendement gegenereerd dan ze nu kwijt zijn. Volatiliteit op de beurzen is tijdelijk, wij richten ons op de lange termijn. a.s.r. werkt met lifecycles; gedifferentieerde asset allocaties per leeftijdscategorie, zodat iemands pensioen zeker niet alleen afhankelijk is van aandelen. Hoe hoger de leeftijd, hoe veiliger de beleggingscategorieën.”
Graveland: “Dat klopt. Er zijn verschillende regelingen en die laten nu een groot verschil zien. Bij bedrijven die een regeling met vaste premie-inleg hebben afgesloten, weten de werknemers qua onzekerheid waar ze aan toe zijn. Mogelijk kunnen ze hun eigen risicoprofiel kiezen. Bij bedrijven die hun pensioenregeling bij een pensioenfonds hebben ondergebracht, en waar dus een vaste pensioenuitkering is beloofd, ontstaat meer onrust. De pensioenfondsen zien hun opbouwpercentages flink dalen. In 2019 was er al een rentecrisis gaande en die was eigenlijk ernstiger dan wat er nu gebeurt.
Bedrijven die een pensioenbelofte hebben gedaan zullen die misschien niet kunnen waarmaken, en moeten straks een lastige boodschap overbrengen. Dat komt dan nog bovenop de urgentere liquiditeitsproblemen die pensioenfondsen nu vaak hebben. Corona zal het pensioenstelsel nog meer op scherp zetten. Het pensioenakkoord zal dit niet zomaar kunnen oplossen. Het gaat door de lage rente eigenlijk meer over premie dan over de beleggingen.”
Men zou zijn pensioen meer moeten kunnen afstemmen op zijn persoonlijke situatie."
Pama: “Een crisis legt vaak problemen bloot. We zien nu dat er eigenlijk niet meer kan worden gehamerd op keiharde pensioenaanspraken. Dat hoeft niet erg te zijn, als het maar goed wordt gecommuniceerd. In Nederland bouwen we echt goede pensioenen op, daar kunnen we trots op zijn! Maar er is meer beloofd, en die verwachting is onder de huidige omstandigheden niet realistisch meer. Deelnemers moeten goed zicht kunnen hebben op hun actuele pensioensituatie, en in het pensioenakkoord zou meer ruimte moeten komen voor individuele keuzes.
Men zou zijn pensioen meer moeten kunnen afstemmen op zijn persoonlijke situatie en financiële planning in het algemeen. Iemand kan er dan voor kiezen om wat meer risico te lopen, of juist niet, of extra in te leggen. Werknemers kunnen er niet zomaar meer vanuit gaan dat hun pensioenuitkering straks afdoende zal zijn. Informatie levert rust op. Men weet hoe men ervoor staat, en hoe men zich beter op een goede oude dag kan voorbereiden.”
Lees ook: 'Pensioenen moeten veel flexibeler en toegankelijker worden'
Pama: “Met de ‘pensioenverkenner’ biedt a.s.r. zijn klanten nu een goed inzicht in hun pensioen, en de mogelijkheid om online extra in te leggen. We breiden dit voortdurend uit, zodat ze straks hun hele financiële planning online kunnen regelen. De technologische ontwikkelingen maken het steeds toegankelijker en gemakkelijker.”
Graveland: “Die impact zal pas echt blijken als de gevolgen op termijn zich openbaren. Waarschijnlijk blijkt het huidige pensioenstelsel te star en niet goed opgewassen tegen de blijvend lage rente. We hebben vooralsnog drie boodschappen aan onze pensioenfondsen en uitvoerders.
Ten eerste: hou vast aan het langetermijnbeleid inclusief herbalancering, ook op dit soort kritische momenten. Ten tweede blijken investeringen in duurzaamheid juist nu goed te renderen; kwaliteitsbedrijven geselecteerd op ESG-scores hebben een beter rendement/risicoprofiel. Tenslotte: het is nuttig als fondsen zich nog bewuster zijn van staartrisico’s, zodat ze dit soort extreme gebeurtenissen ook in de toekomst het hoofd kunnen bieden.”
Pama: “Deelnemers zijn goed beschermd via de Pensioenwet, maar door de crisis kunnen bedrijven wel liquiditeitsproblemen krijgen. a.s.r. kan dan helpen met een betalingsregeling. In extreme situaties kan de pensioenopbouw worden verlaagd. Dat is maatwerk waar a.s.r. ook graag bij helpt.
Dit interview is gepubliceerd in Clique Magazine, als onderdeel van Elsevier Weekblad.
