Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder over eerder stoppen met werken: “Blijf jezelf zoveel mogelijk uitdagen!”
Werken houdt je actief. Toch kijken veel mensen ernaar uit om eerder te kunnen stoppen met werken. Wat gebeurt er met je hersenen als je met pensioen gaat? Die vraag stellen we aan neuropsycholoog en professor Erik Scherder. “Wie geen prikkels meer krijgt, wordt sneller oud.” Is (eerder) stoppen met werken dan wel verstandig?
Krijg binnen 10 minuten inzicht in je financiële situatie, nu én later. En zet je eerste stap vooruit.
Wie naar z’n werk gaat, komt zijn bed uit, kleedt zich aan, stapt op de fiets of haast zich richting de trein om op tijd te zijn. Dat geldt niet voor iedereen, en al zeker afgelopen jaar niet. Maar in principe moet iemand die werkt moeite doen, en krijgt die persoon de hele dag prikkels te verwerken. Er moeten gesprekken worden gevoerd, keuzes worden gemaakt en plannen worden uitgevoerd. Daardoor worden je hersenen de hele tijd uitgedaagd,” legt professor Scherder uit.
“En dat is goed. Want hoe actiever je hersenen, hoe langer je mentaal fit blijft,” stelt de hoogleraar die al jaren onderzoek doet naar hoe je je brein jong en vitaal houdt. De oorzaak daarvoor is neurologisch. Prikkels zorgen ervoor dat je stofwisseling omhoog gaat en je doorbloeding verbetert. Dat heeft het ouder wordende brein – eigenlijk al vanaf je 30ste! – nodig.
Lees ook: Pensionado en zzp’er Frans – ‘Ik wilde helemaal niet stoppen met werken’
Wie geen prikkels meer krijgt, wordt sneller oud
Scherder: “Iets nieuws of ingewikkelds doen, ergens over na moeten denken, (snel) moeten handelen zijn allemaal voorbeelden van dat soort prikkels. Die prikkels zorgen ervoor dat mensen informatie sneller tot zich nemen, het geheugen in tact blijft en de functie die verbindingen legt, actief blijft. Juist die verbindingsfunctie wordt met de jaren (snel) minder. Daarom reageren en handelen oudere mensen vaak trager. Door ervoor te zorgen dat je voldoende prikkels blijft krijgen, kun je het verouderingsproces vertragen.”
Met andere woorden: wie geen prikkels meer krijgt, wordt sneller oud. Vanuit die gedachte zou Scherder het niet aanraden om (eerder) te stoppen met werken. “Dat geldt natuurlijk niet voor alle beroepsgroepen,” voegt hij daar meteen aan toe. “Mensen die fysiek zwaar werk doen, denken daar logischerwijs anders over. Die hebben een ander leven achter de rug dan mensen die op een kantoor of op school werken.”
Het goede nieuws is: (blijven) werken is niet de enige manier om je hersenen uit te dagen en het verouderingsproces te vertragen. “Stoppen met werken hoeft geen belemmering te zijn; stoppen met moeite doen en een gebrek aan prikkels wél. Het gaat erom dat je jezelf cognitief blijft uitdagen. Soms hoor ik pensionado's zeggen ‘dat ze alleen nog maar leuke dingen doen nu ze met pensioen zijn’. Hartstikke fijn, maar leuke dingen doen kost zelden moeite,” glimlacht Scherder.
“Ik zou iedereen adviseren om ervoor te zorgen dat je ook na je pensioen nog elke dag moeite doet en jezelf bezighoudt. Dat kan op verschillende manieren. Door een interessante cursus te doen, iets nieuws te leren of door op je kleinkinderen te passen. En dan niet alleen met ze wandelen als ze in de kinderwagen liggen te slapen, maar ook op de meer uitdagende momenten. Dat je ze naar bed moet brengen terwijl ze dat eigenlijk niet willen. Dan wordt je brein tenminste goed uitgedaagd, haha.”
Lees ook: 3 stappen en 3 ingrediënten voor gelukkig ouder worden
Ooit plaatste de Volkskrant een artikel waarin mensen op de dag van hun pensioen werden gefotografeerd. Twee jaar later zocht de journalist ze weer op om te kijken hoe het toen met ze ging. “Het verval was verschrikkelijk. Alsof de stekker eruit getrokken was. Daar schuilt het gevaar: naarmate je minder hoeft te doen, neem je ook steeds minder initiatief om iets te ondernemen. Dan kan het hard gaan,” stelt de professor vast.
Ontdek hoe pensionado’s Jan, Pia en Rolinka zich bezighouden tijdens hun pensioen.
Daarom is het slim om al ruim voor je pensioen na te denken over wat je wil doen als het zover is. “Denk na over hoe je je brein kunt blijven uitdagen. Blijf elke dag dingen ondernemen en doe moeite voor dingen. Zo blijf je mentaal fit. Kortom: use it or lose it!”
De vrijheid hebben om wat minder te werken. Je kinderen laten studeren. Wat jouw doel ook is, je hebt een plan nodig om dit te bereiken. Wil je weten hoeveel je nodig hebt voor jouw financiële doel? Krijg in 10 minuten inzicht in jouw situatie en ontdek wat kan.
