Belangrijkste spaarpot vaak vergeten bij scheiding

De situatie van Marja en Hans is geen uitzondering. Als het pensioen aan de orde komt, dan wordt vaak alleen het scheidingsformulier voor de pensioenuitvoerder ingevuld. Met dit formulier laat je de pensioenuitvoerder weten dat je gescheiden bent en dat het pensioen verdeeld moet worden. Maatwerk komt niet vaak voor, terwijl dat in de meeste situaties wel wenselijk is. Het meeste geld zit (naast de woning) namelijk vaak in de pensioenpot.

Hoeveel geld denk je dat er in een pensioenpot moet zitten om iemand vanaf zijn 67ste van bijvoorbeeld € 30.000 per jaar te voorzien? Waarschijnlijk een stuk meer dan de waarde van jullie gezamenlijke inboedel. Om die reden is het altijd slim om pensioenzaken tijdens een scheiding te bespreken en indien nodig de pensioenpot anders te verdelen.  

Tip: Iedereen kan inzien hoeveel pensioen er is opgebouwd. Log met je DigiD in op mijnpensioenoverzicht.nl. Dit geeft je een goed overzicht van je ouderdomspensioen.

De standaard pensioenverdeling heet ‘verevening’. Het is in de wet (Wet verevening pensioenrechten) zo geregeld dat jij de helft van het ouderdomspensioen van je ex krijgt. Het gaat dan om het deel ouderdomspensioen dat tijdens jullie huwelijk is opgebouwd. Dit krijg je pas als je ex met pensioen gaat. Er zijn situaties waarin ‘verevening’ niet per se de beste keuze is. Stel dat jij bijvoorbeeld 10 jaar ouder bent dan je ex, dan kan je lang op je pensioendeel wachten. Als je 10 jaar jonger bent, dan krijg je je pensioendeel misschien boven op je salaris, ofwel tegen een hoog belastingtarief.

De Wet verevening pensioenrechten bij scheiding kun je uitsluiten via de huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden. Ook in het scheidingsconvenant, dat je bij de scheiding samen opstelt, kan je aangeven de wet niet te willen volgen. Je wil bijvoorbeeld een andere verdeling of het niet verdelen. Jij of je ex kan het verzoek voor verevening indienen via het wettelijk formulier 'Mededelingsformulier in verband met verdeling van ouderdomspensioen bij scheiding' 

Tip: Zorg dat het formulier binnen twee jaar is ingestuurd. Stuur je dit formulier na twee jaar op? Dan hebt je allebei nog steeds recht op de helft, maar moeten jullie het ouderdomspensioen zelf aan elkaar uitbetalen.

Naast de standaard wettelijke methode die ‘verevening’ heet kun je kiezen tussen twee andere opties: ‘verrekening van het pensioen met ander vermogen’ (zoals bij de oplossing van Hans en Marja) of ‘conversie’. Conversie is een manier waarop je het opgebouwde pensioen kan verdelen. Je kan een deel van het ouderdomspensioen definitief omzetten tot eigen ouderdomspensioen van je ex-partner. De ex-partner heeft dan eigen aanspraak op ouderdomspensioen. Zeker bij een leeftijdsverschil is dat wel zo praktisch.  

Partnerpensioen/nabestaandenpensioen
Het partnerpensioen of nabestaandenpensioen is voor jou een uitkering als je ex overlijdt. Na de scheiding heet dit ‘bijzonder nabestaanden pensioen’. 

Lees meer: Scheiden en pensioen: 6 veelgestelde vragen

Je kunt in financiële problemen komen als je partneralimentatie ontvangt en je ex overlijdt. In dat geval lijkt nabestaandenpensioen wel handig, maar uit ervaring blijkt dat dit ook bij de wettelijke regeling toch vaak te weinig is. Soms is er zelfs helemaal geen nabestaandenpensioen na een scheiding. Dit ligt namelijk aan de regeling van de pensioenuitvoerder. 

Het kan gebeuren dat je in financiële problemen komt na het overlijden van je ex-partner. Dit risico kun je verkleinen door een overlijdensrisicoverzekering af te sluiten. Dit kan de partneralimentatie nu en na de nieuwe wetgeving opvangen.

Lees ook: 5 zaken die je regelt om je partner na overlijden financieel goed achter te laten

Bij Marja en Hans was er een prima oplossing mogelijk: Marja wilde graag de woning. De hypotheek was laag en die kon ze makkelijk betalen. Ze had alleen geen geld om Hans uit te kopen. Hans had een goed gevulde pensioenpot. Samen besloten ze dat Marja de woning kreeg (met de volledige overwaarde) en Hans behield het hele pensioen. Marja had nu weliswaar geen pensioen, maar omdat ze de woning later kan verkopen (bijvoorbeeld als haar dochters de deur uit zijn) kan ze dit gebruiken voor haar oudedagsvoorziening. 

Aan de oplossing van Marja en Hans zitten wel een aantal fiscale haken en ogen. Maar die kunnen met goede fiscale afspraken in een convenant worden opgelost. In de praktijk merk ik dat goede fiscale afspraken in het convenant vaak ontbreken. De belastingaangifte die je doet na de scheiding kan dan voor nare verrassingen zorgen. Laat je hier dus goed over adviseren.

Mijn voorkeur gaat uit naar maatwerk. Mijn tip is om het pensioen bij je scheiding goed uit te (laten) zoeken. Hoewel de verdeling van jullie inboedel op korte termijn belangrijker lijkt, hebben de afspraken over het pensioen waarschijnlijk wel meer impact op de lange termijn.

Namen zijn om privacyredenen veranderd.

Dit blog is eerder gepubliceerd op 25 februari 2019.