Planten in vijvers zorgen voor een natuurlijk evenwicht. Ze filteren schadelijke afvalstoffen uit het vijverwater en voorzien deze van zuurstof. Maar (te) veel planten in de vijver is niet altijd gewenst waardoor giftige stoffen zich gaan ophopen. Met een voorfilter kun je het grove vuil uit de vijver halen. Voor de reststoffen (nitraten en fosfaten) kan een helofytenfilter of ook wel moerasfilter genoemd een oplossing bieden.
Ook worden helofytenfilters gebruikt voor zwemvijvers of om afvalwater te zuiveren waarbij bijv. douchewater gebruikt kan worden om je wc door te spoelen.