Wat is beleggen en hoe werkt het?

Beleggen is eigenlijk niets meer dan ergens geld instoppen in de hoop dat dit in waarde stijgt. Bij beleggen denken veel mensen direct aan aandelen. Logisch, want dat is de categorie waar je het meest over hoort. Maar beleggen is veel breder dan dat. Je kunt bijvoorbeeld ook beleggen in obligaties, exchange traded funds (ETF’s), grondstoffen en zelfs vastgoed. Waar je ook in belegt: je hoopt altijd dat je investering meer waard wordt.

Je kunt als belegger geld verdienen door je aandeel of obligatie voor een hogere waarde te verkopen dan waar je hem voor hebt gekocht. Dan maak je winst. Deze winst, minus de beleggingskosten, wordt ook wel rendement genoemd. Ook rente (over obligaties) en dividend (een uitkering aan aandeelhouders) vormen een belangrijk onderdeel van je beleggingsrendement.

Beleggen kent zeker risico’s. Een goed rendement behalen is natuurlijk het doel, maar nooit een zekerheid. Er is altijd de kans dat je inleg minder waard wordt. Bijvoorbeeld als het bedrijf waarin je belegt teleurstellende resultaten boekt of in het extreme geval van een beurscrash. Als een bedrijf of land failliet gaat verliest een aandeel of obligatie zelfs al zijn waarde.

Hoeveel risico je neemt, heb je grotendeels zelf in de hand. Je kunt als belegger je beleggingsrisico verkleinen als je dat fijn vindt. Beleggen in obligaties is bijvoorbeeld over het algemeen veiliger dan beleggen in aandelen. Ook gespreid in tijd inleggen is een manier. Leg bijvoorbeeld 10 maanden lang € 100 in, in plaats van in één keer € 1.000. Je kunt ook spreiden tussen verschillende soorten beleggingen. Beleg sowieso nooit met geld dat je misschien binnenkort nodig hebt. Als de wasmachine of je telefoon het plotseling begeeft, moet je toch een nieuwe kunnen kopen. Beleg ook nooit met geld dat je geleend hebt.

Beleggen kan op honderd-en-één verschillende manieren. Grofweg zijn er 3 mogelijkheden. Je kunt het beleggen volledig uitbesteden aan beleggingsexperts. De eenvoudigste manier, maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Je kunt ook juist alles zelf doen, dus zelf je beleggingsportefeuille samenstellen. Dan moet je ook zelf al je beleggingen aan- of verkopen. Vaak is dit een tijdrovende bezigheid en dit kan, afhankelijk van het soort beleggingen, relatief duur zijn. Daarnaast heb je behoorlijk veel verstand nodig van beleggen en is het aan te raden dagelijks beleggingsnieuws te volgen. 

Er is ook een tussenvorm: je kiest voor een beleggingsfonds dat wordt samengesteld en beheerd door een vermogensbeheerder, maar je beslist zelf wel hoeveel, wanneer en in welk fonds je wil beleggen en welk risico je dus neemt.

Het voordeel van laten beleggen is dat experts de keuzes voor je maken. Wie niet de tijd of kennis heeft om alles zelf te doen kan ‘beheerd beleggen’. Hierbij nemen beleggingsexperts je het werk uit handen. Voor beginnende beleggers is dit vaak een relatief veilige optie, al kent ook beheerd beleggen risico’s. 

Of je wil gaan beleggen is altijd je eigen keuze, er zijn alternatieven. Je kunt je geld ook op een spaarrekening zetten. Tot voor kort was de spaarrente nul of zelfs negatief, maar de laatste tijd stijgt de rente weer. Toch krijg je nog niet erg veel rente op een gewone spaarrekening, bij de meeste Nederlandse banken. Sommige (online) banken bieden gemiddeld wat meer rente. Kijk dan wel goed of de bank onder het depositogarantiestelsel valt. Dan is je spaargeld tot €100.000 beschermd, ook als de bank failliet gaat. Heb je je geld langere tijd niet nodig maar wil je niet beleggen? Dan is een spaardeposito een veilige manier om je geld vast te zetten voor langere tijd. Je krijgt wat meer rente dan op een gewone spaarrekening omdat je je geld voor langere tijd vastzet. Vaak is er een minimuminleg. Voor alle spaarvormen geldt: het risico is zeer laag, maar het rendement dus ook.

Beleggen is een meer risicovolle manier om mogelijk rendement te behalen, maar op de lange termijn is de kans op een beter rendement wel hoger dan als je hetzelfde bedrag op een spaarrekening laat staan. Dus als je een financieel doel voor de verre toekomst hebt, kan beleggen een mogelijkheid zijn. Denk aan eerder stoppen met werken of het maken van een wereldreis.

Je kunt je geld ook opzijzetten voor later, waarbij je je inleg kunt aftrekken van je inkomen. Deze vorm wordt gebruikt om (aanvullend) pensioen op te bouwen door mensen die geen of te weinig pensioen via een werkgever geregeld hebben, zoals zzp’ers. Op deze manier vermogen opbouwen staat bekend als een ‘lijfrente’. Je bouwt dus ‘bruto’ aan je vermogen en dat kan veel geld schelen. Je kunt dit doen door te beleggen op een lijfrentebeleggingsrekening, maar het kan ook door banksparen of via een lijfrenteverzekering waarbij je premie betaalt. Er zitten wel voorwaarden aan. Je geld staat in principe vast tot aan je pensioen, dus meestal wel 20 jaar of langer. Het idee van een lijfrente is dat er twee fases zijn: de opbouw- en uitkeringsfase. Eerst bouw je voor lange tijd belastingvriendelijk vermogen op. Daarna, als je met pensioen gaat, koop je met het opgebouwde kapitaal een lijfrente-uitkering aan. Het opgebouwde pensioenkapitaal wordt dan 'in stukjes' aan je uitgekeerd, bijvoorbeeld iedere maand. Dan is het een deel van je inkomen en betaal je er weer belasting over. Het opbouwen van het vermogen kan in verschillende vormen met verschillende risico’s en looptijden. Er zit wel een maximum aan wat je jaarlijks belastingvriendelijk mag inleggen, je fiscale jaarruimte.

Wil jij beleggen voor je pensioen? Lees hier meer.

Pas achteraf weet je wat het juiste instapmoment is. Niemand weet namelijk wat de beurs gaat doen. Het ideale instapmoment bepalen kan daarom eigenlijk niet. Maar wat als je precies op een piek instapt en de beurs kort daarna een duikvlucht neemt? Dan zal het in het begin even, of iets langer, pijn doen. Ervaren beleggers weten dat het juist dan belangrijk is om het hoofd koel te houden. De geschiedenis leert dat koersen over een langere periode vaak genoeg tijd hebben om te herstellen.

Dit is een herpublicatie van het blog dat eerder in oktober 2021 is gepubliceerd. De inhoud is geactualiseerd in verband met de veranderde economische situatie.