Ik slaap wel als ik dood ben
Dit is de titel van een indrukwekkende documentaire van de bekende DJ Steve Aoki. En als je naar de slaapwetenschap kijkt, dan krijgt hij waarschijnlijk ook gelijk. Want als je te weinig slaapt, wordt je leven letterlijk verkort. In deze korte video legt hij uit hoe hij het voor elkaar krijgt om slechts 3 tot 4 uur per nacht te slapen en toch goed te functioneren. Want Steve heeft wereldwijd circa 250 optredens per jaar en is daarmee gemiddeld 300 dagen onderweg. Zoals hij zelf zegt: ‘de weg is mijn thuis’. Slapen heeft volgens hem alles te maken met mindset. Hij heeft zichzelf zo geconditioneerd dat hij overal kan powernappen. In het vliegtuig, auto en zelfs als hij rechtop staat, doet hij hazenslaapjes.
Bon Jovi gebruikt dezelfde lijfspreuk. Maar ook andere bekende personen zeggen weinig te slapen, zoals Donald Trump, Elon Musk of Mark Rutte. Maar als je de media goed volgt en een scherpe blik hebt voor wat er gebeurt, dan vertelt de werkelijkheid vaak een ander verhaal. Bijvoorbeeld begin 2019 kwam Mark Rutte niet uit zijn woorden. Vergeetachtigheid en concentratieproblemen zijn altijd een indicatie van (chronisch) slaaptekort. Mark Rutte lijkt zo fris en fruitig, zeker na al die jaren van premierschap, maar hoe ziet het plaatje er over de lange termijn uit? Kijk maar eens naar foto’s van politici nu en circa 5 of 6 jaar geleden. Dan zie je welke prijs er betaald wordt voor nachtenlang doorhalen.
De wetenschap is vrijwel unaniem over de gevaren van slaaptekort. Een volwassen persoon van 20 jaar of ouder zou bij voorkeur tussen de 7 en 9 uur moeten slapen. Want mensen die permanent minder dan 7 uur slapen en dus kampen met een chronisch slaaptekort, hebben bijvoorbeeld een 48 procent grotere kans op hartfalen. Wetenschappers in Oxford vonden uit dat hersenen van mensen met chronisch slaaptekort sneller slinken. Maar er is nog een hele lange reeks van negatieve gezondheidseffecten op te noemen als mensen niet genoeg slapen. Het zorgt voor overgewicht en diabetes. Voor een slechter geheugen, zoals we bij Mark Rutte al hebben mogen ervaren. Het verlaagt je weerstand: wie minder dan zeven uur slaapt per nacht heeft een 5 maal grotere kans om verkouden te worden. Maar denk ook aan kanker, osteoporose of beroertes. En deze lijst is lang.
Maar er is nog een gegeven dat bovenstaande feiten nog veel beangstigender maakt. Tijdens een saaie eenvoudige aandachtstest werd de concentratie gemeten. De deelnemers aan dit onderzoek moesten binnen een bepaalde tijd op een knop drukken als er een lampje op een computerscherm oplichtte. En er werd geregistreerd of en hoe snel de deelnemers reageerden. De lampjes lichtten onregelmatig op en de deelnemers deden dit 14 dagen elke dag 10 minuten. Alle deelnemers mochten voordat het onderzoek startte een volledige nacht slapen. Daarna werden de deelnemers verdeeld in 4 groepen. De eerste groep moest 72 uur achter elkaar wakker blijven. of te wel 3 nachten zonder slaap! De 2e groep kreeg iedere nacht 4 uur slaap, de derde groep 6 uur slaap en de laatste groep mocht 8 uur slapen.
Er kwamen opmerkelijke dingen uit. Alle 3 vormen van slaaptekort zorgt voor een verlaging van de reactiesnelheid, sommige deelnemers reageerde soms eventjes helemaal niet meer. Denk nog maar even aan Mark Rutte. De onderzoekers ontdekten zelfs momenten van totale afwezigheid, die nu microdutjes worden genoemd. In deze blog kan je hier meer over lezen. In het echte leven kunnen die ervoor zorgen dat je niet reageert als een kind achter een bal aan rent en plotseling voor je auto staat.
De groep die elke nacht 8 uur mocht slapen, leverde gedurende 2 weken stabiele en nagenoeg foutloze prestaties. De groep die 3 nachten niet had geslapen presteerden zeer slecht. Dit is natuurlijk geen verrassing. Ook de groep die maar 4 uur mocht slapen, presteerde slecht.
Maar nu komt het. De gevolgen van de groep die 6 uur slaap kreeg per nacht - iets wat bij veel Nederlanders voorkomt - waren op z’n zachts gezegd het meest schokkend. Tien dagen met 6 uur slaap per nacht waren voldoende dat de prestaties net zo abominabel waren als bij 24 uur slaaponthouding! Veel mensen zeggen prima te functioneren op 6 uur slaap of minder. Dit onderzoek maakt ontegenzeggelijk duidelijk dat deze mensen zichzelf een worst voorhouden. Een worst die gaat stinken. Want dit lagere reactievermogen wordt geleidelijk het nieuwe normaal, je weet niet beter. En dit is in bijvoorbeeld het verkeer volstrekt onwenselijk. Maar ook op de werkvloer of in andere situaties waarbij de veiligheid van mensen in gevaar komt.
Combineer je dit met de negatieve gezondheidseffecten van te weinig slapen, denk dan nog eens goed na over het aantal uren slaap dat jij denkt nodig te hebben om goed te functioneren. Dus met andere woorden: hoe uitgeslapen ben jij werkelijk? Welterusten.
Floris Wouterson is slaapexpert en is gespecialiseerd in het helpen van ondernemers, atleten en high performers om met slaap hun prestaties, humeur en levenskwaliteit sterk te verbeteren. Hij is een veelgevraagd spreker en adviseur van bedrijven en de auteur van de bestseller SuperSlapen, wat een 5 sterren review kreeg van het NRC Handelsblad en als beste boek werd gekozen van de boeken over slaap die in een jaar tijd zijn verschenen. Meer info vind je op zijn website.
